Nacionalni spomenici Tuzlanskog kantona (28)
Tokom 2018. godine Zavod za zaštitu i korištenje kulturno-historijskog i prirodnog naslijeđa Tuzlanskog kantona, u okviru projekta „Predstavljanja i afirmacije nacionalnih spomenika Bosne i Hercegovine sa područja Tuzlanskog kantona u elektronskim i drugim aktuelnim medijima“, kroz posebno pripremljene stručne priloge (tekst i odabrane fotografije), tokom 49 sedmica ove godine, prezentuje isto toliko nacionalnih spomenika sa područja Tuzlanskog kantona, koja ujedno predstavljaju najvrijednija dobra našeg naslijeđa.
Prezentovanje pojedinih nacionalnih spomenika a u cilju nihovog afirmisanja u javnosti nastavljamo sljedećim prilogom:
Saborna crkva (hram) u Tuzli
Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika 2007. godine, proglasila je „Historijsku građevinu – Saborni hram Uspenja Presvete Bogorodice sa pokretnim naslijeđem u Tuzli“, nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine.
Pokretnu imovinu sačinjavaju: zbirka od 21 ikone koje su sastavni dio ikonostasa, Hristov grob, veliko raspeće i dva trona.
Saborni hram Uspenja Presvete Bogorodice smješten je u centralnoj gradskoj zoni Tuzle, na početku dijela grada poznatom pod nazivom Srpska Varoš, u Ulici Đorđa Mihajlovića, istočno od Gradskog parka.
Na području i tradiciji dijela grada Tuzla koji se u 16. stoljeću nazivao Varoš, tokom 19. stoljeća se naseljava pravoslavno stanovništvo sa juga. Vremenom taj dio grada počinju nazivati i Srpska Varoš.
Godine 1852. sjedište Zvorničke episkopije se iz Zvornika prenosi u Tuzlu. Od tada se naziva Zvorničko-tuzlanska.
Saborna crkva je građena osam godina, u periodu od 1874. do 1882. godine. U augustu 1882. godine, crkva je dovršena i posvećena Uspenju Presvete Bogorodice, dok je jedan paraklis, uz oltar, posvećen sv. Savi.
Prva obnova Saborne crkve izvršena је 1909/1910. godine kada je zamjenjen stari gotički zvonik. Druga obnova crkve je izvršena 1925. godine a naredne obnove su rađene 1968. godine, te 90-ih godina 20. stoljeća.
Prema konceptu prostorne organizacije, Saborna crkva u Tuzli pripada tipu jednobrodne crkve sa pripratom, naosom i oltarskim prostorom. Dimenzije objekta, mjerene sa vanjske strane, iznose: dužina cca 28,64 m i širina cca 13,55 m. Visina objekta, mjerena od nivoa terena do vrha kupole zvonika iznosi cca 34,50 m.
Crkva je natkrivena kosim viševodnim krovom.
Ikonostas u crkvi je rađen u periodu između 1909. i 1910. godine.
Na ikonostasu je predstavljeno dvadeset ikona i Carske dveri sa scenom Blagovijesti.
Ikone su umetnute u masivni drveni ram koji zatvara oltarnu pregradu od naosa crkve. Ram je ukrašen plitkim arkadama čija unutrašnjost je obojena zlatnom i plavom bojom. Okviri umetnutih ikona, rađenih tehnikom ulja na platnu, su također obojeni zlatnom bojom.
Hristov grob je smješten u sjeverozapadnom uglu crkve. Izrađen je od drveta.
Projekat „Predstavljanja i afirmacije nacionalnih spomenika Tuzlanskog kantona u elektronskim i drugim aktuelnim medijima“, tokom 2018. godine, provodi Zavod za zaštitu i korištenje kulturno-historijskog i prirodnog naslijeđa Tuzlanskog kantona, uz saglasnost i podršku nadležnog Ministarstva za kulturu, sport i mlade TK.
