Na osnovu člana 349. stav 1. tačka 5. Ustava Socijalističke Republike Bosne i Hercegovine, Predsjedništvo Socijalističke Republike Bosne i Hercegovine, donosi
UKAZ
O PROGLAŠENJU ZAKONA O ZAŠTITI KORIŠTENJA KULTURNO-ISTORIJSKOG I PRIRODNOG NASLIJEĐA
Proglašava se zakon o zaštiti i korištenju kulturno-istoriskog i prirodnog naslijeđa koji je donijela Skupština Socijalističke Republike Bosne i Hercegovine na sjednici Vijeća udruženog rada od 16. aprila 1985. godine, na sjednici Društveno-političkog vijeća od 16. aprila 1985. godine, na sjednici Vijeća opština od 16. aprila 1985. godine i na sjednici Skupštine Saveza zajednica-kulture Bosne i Hercegovine od 4. juna 1985. godine.
PR broj 739; 2.jula 1985. godine Predsjednik Predsjedništva SRBiH
Sarajevo Munir Mesihović s.r.
ZAKON
O ZAŠTITI I KORIŠTENJU KULTURNO-ISTORIJSKOG I PRIRODNOG NASLJEĐA
I – OPŠTE ODREDBE
Član 1.
Kulturno-istorijskim nasleđem, u smislu ovog zakona, smatraju se nekretnine i pokretne stvari, te njihove grupe i cjeline od posebnog kulturnog i istorijskog značaja ( u daljem tekstu: dobra kulturno-istoriskog naslijeđa).
Prirodnim naslijeđem, u smislu ovog zakon, smatraju se dijelovi prirode koji su od posebnog naučnog, obrazovnog, kulturnog, istorijskog, ekonomskog i rekreacionog značaja( u daljem tekstu: dobra prirodnog nasljeđa).
Član 2.
Prema osnovnim svojstvima i njihovom porijeklu dobara kulturno-istorijskog nasljeđa su:
– spomenici kulture, spomeničke cjeline, arheološki lokaliteti, spomen-obilježja i druga dobra utvrđena ovim zakonom;
– djela iz oblasti likovnih i primjenjenih umjetnosti, zanatstva, tehnike, muzejski materijal, arhivska građa, vrijedne biblioteke, stare i rijetke knjige, filmovi i filmski materijali.
Dobra iz alineja 2. predhodnog stava potpunije se određuje posebnim zakonima.
Član 3.
Prema osnovnim svojstvima i njihovom porijeklu dobara prirodnog naslijeđa su:
– prirodni parkovi i predjela,
– rezervati prirode,
– prirodne znamenitosti i rijetkosti.
Član 4.
Dobra kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa mogu biti nepokretna i pokretna.
Član 5.
Dobra kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa, kao dobra od opšteg interesa, uživaju posebnu zaštitu i koriste se pod uslovima i na način propisan zakonom.
Član 6.
Zaštita i korištenje dobara kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa su djelatnosti od posebnog društvenog interesa.
Član 7.
Radni ljudi i građani, organizacije udruženog rada. društveno-političke zajednice, društveno- političke organizacije,mjesne zajednice i druge samoupravne organizacije i zajednice imaju dužnost da štite i pravo da koriste dobra kulturno- istorijskog i prirodnog nasljeđa.
Društveno političke zajednice i samoupravne interesne zajednice kulture, u okviru svojih prava i dužnosti, obezbjeđuju uslove za zaštitu i korištenje dobara kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa.
Član 8.
Razvijanje svijesti radnih ljudi, građana, djece i omladine o značaju dobara kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa i neophodnosti njihove zaštite trajan je zadatak vaspitno-obrazovnih,kulturnih i drugih samoupravnih organizacija i zajednica.
Član 9.
Nekretnine, pokretne stvari i dijelovi prirode, za koje se pretpostavlja da mogu imati svojstvodobara kulturno-istorijskog ili prirodnog nasljeđa uživaju prethodnu zaštitu dok se po odredbama ovog zakona ne utvrdi da li imaju to svojstvo.
Član 10.
Stvari iskopane iz zemlje ili izvađene iz vode za koje se predpostavlja da mogu imati svojstvo dobra kulturno-istorijskog ili prirodnog nasljeđa, društvena su svojina.
Član 11.
Pod zaštitom dobara kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa podrazumijeva se:
– evidentiranje,istraživanje i vrednovanje dobara koji uživaju prethodnu zaštitu;
– Uvođenje svojstva dobara;
– Proglašenje dobara zaštićenim;
– Vođenje registra i dokumentacije;
– Čuvanje,održavanje i pravilno korištenje dobara;
– Sprečavanje uništenja dobara i zabrana svake radnje kojom bi se mogao posredno ili neposredno promjeniti oblik ili narušiti svojstvo dobara;
– Konzervacija i restauracija,adaptacija i revitalizacija dobara;
– Zabrana trajnog iznošenja dobara i ograničenje njihovog privremenog iznošenja iz zemlje;
– Provođenje drugih mjera za zaštitu dobara utvrđenih zakonom.
Član 12.
Pod korištenjem dobara kulturno istorijskog i prirodnog nasljeđa podrazumijeva se stvaranje uslova koji omogućavaju da zaštićena dobra kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa budu dostupna javnosti radi zadovoljavanja vaspitno-obrazovnih, kulturnih i naučnih potreba radnih ljudi i građana.
Član 13.
Dobra kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa ne mogu se koristiti na način koji bi nanosio štetu kulturnoj baštini, društveno-ekonomskom i kulturnom razvoju, bratstvu i jedinstvu, ravnopravnosti i zajedništvu naroda i narodnosti Jugoslavije.
Član 14.
Dobra kulturno-istorijskog i prirodnognasljeđa razvrstavaju se prema značaju u tri kategorije.
Prvu kategoriju dobara kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa čine dobra od izuzetnog značaja za istoriju i kulturu naroda i narodnosti Jugoslavije, kao i dobara iz Spiska svjetske baštine Jugoslavije.
Drugu kategoriju dobara kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa čine dobra koja su od velikog značaja za istoriju i kulturu naroda i narodnosti Jugoslavije, odnosno za istoriju i kulturu naroda i narodnosti Bosne i Hercegovine.
Treću kategoriju dobara kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa čine ostala značajna dobra.
Član 15.
Bliže kriterije za kategorizaciju dobara kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa iz prethodnog člana, kao i postupak za kategorizaciju, propisuje Republički komitet za obrazovanje, nauku, kulturu i fizičku kulturu (u daljem tekstu: Republički komitet), po prethodno pribavljenommišljenju Zavoda za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa Bosne i Hercegovine (u daljem tekstu: Zavod BiH).
Član 16.
Zaštitom i utvrđivanjem uslova za korištenje dobara kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa bavi se:
– zavodi za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa (u daljem tekstu: zavodi) i Zavod BiH, kao posebne organizacije udruženog rada osnovane za vršenje djelatnosti zaštite kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa;
– nacionalni parkovi,muzeji,galerije,arhivi i biblioteke (u daljem tekstu: organizacije za zaštitu) u okviru svojih djelatnosti utvrđenih posebnim zakonima, a na način utvrđen ovim zakonom.
Član 17.
Skupština opštine, čije područje nije obuhvaćeno djelatnošću zavoda, povjerava bršenje poslova iz djelokruga zavoda organizaciji za zaštitu sa svoga područja koja ispunjava uslove u skladu sa odredbama ovog zakona ili Zavodu BiH.
Izuzetno skupština opštine iz predhodnog stava može povjeriti vršenje poslova iz djelokruga zavoda i drugoj organizaciji udruženog rada, ako ispunjava uslove u skladu sa odredbama ovog zakona.
Član 18.
Skupština opštine može povjeriti čuvanje, održavanje i korišćenje jednog ili više nepokretnih dobara kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa mjesnoj zajednici, društvenoj organizaciji, organizaciji udruženog rada, kao i drugoj samoupravnoj organizaciji i zajednici na njihov predlog odnosno uz njihovu saglasnost.
Član 19.
U vršenju djelatnosti zaštite i korišćenja dobara kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa zavodi. Zavod BiH i organizacije za zaštitu dužžne su da međusobno sarađuju, a naročito na usklađivanju planova rada, korišćenju tehničke opreme, stručnih kadrova i informacija.
II – DOBRA KILTURNO-ISTORIJSKOG I PRIRODNOG NASLJEĐA
Član 20.
Spomenici kulture su građevinsko-arhitektonski objekti i građevinske i fortifikacione cjeline, drugi nepokretni objekti, kao i dijelovi objekata i cjelina trajno vezanih za određenu, sredinu, s njima povezana djela monumentalnogi dekorativnog slikarstva, vajarstva i primijenjenih umjetnosti,kao i pokretne stvariu njimakoje čine autentičnu cjelinu sa tim objektima.
Član 21.
Spomeničke cjeline su naselja ili dijelovi naselja kao i nekropolei druge grupe građevina kada čine jedinstvenu cjelinu koja ima posebnu kulturnu, istorijsku, umjetničku, naučnu i vaspitno-obrazovnu vrijednost.
Član 22.
Arheološki lokaliteti su područje na kojima se na zemlji, pod zemljom ili u vodi nalaze istorijski ili etnološki sadržaji koji predstavljaju posebnu kulturnu,istorijsku ili naučnu vrijednost, kao i područja na kojima su arheološka istraživanja u toku.
Član 23.
Spomen-obilježja su pojedinačni objekti ili grupe objekata iz oblasti lhkovnih i drugih umjetnosti, urbanizma i arhitekture, nazivi mjesta,ulica i trgova i druga obilježja koja služe za očuvanje uspomena na značajne događaje i ličnosti iz opšte istorije, istorije naroda i narodnosti Jugoslavije, a posebno narodnooslobodilačkog rata i revolucije.
Član 24.
Dobra kulturno-istorijskog nasljeđa, u smislu ovog zakona, su i građevinsko-arhitektonski objekti koji su uspostavljeni po pravilima istorijske restauracije i koji predstavljaju vjerne kopije nestalog ili rijetkog objekta, te objekti savremenog stvaralaštva (arhitektonskog,likovnog i primijenjenog) koji su u javnosti priznati kao značajna dostignuća vremena u kome su nastali.
Član 25.
Prirodne parkove i predjela čine: nacionalni parkovi, memorijalna područja, parkovi prirode i predjeli prirodnih ljepota.
Rezervate prirode čine: opšti (strogi) i posebni (specijalni)rezervati prirode.
Prirodne znamenitosti i rijetkosti čine: spomenici prirode, memorijalna priroda dobara, spomenici oblikovane prirode i pojedine ugrožene biljne i životinjske vrste.
Član 26.
Nacionalni parkovi su predjeli pretežno izvorne prirode, izuzetnih i višestrukih prirodnih – drugih vrijednosti.
Memorijalna područja su prirodni predjeli sa ili bez spomen-obilježja vezanih za značajne istorijske događaje ili ličnosti (spomen-parkovi, spomen područja, istorijska područja, memorijalne zone i sl).
Parkovi prirode su veći predjeli sa izraženim prirodnim i stvorenim vrijednostima i sa drugim prirodnim predjelima, prirodnim znamenitostima i rijetkostima ili dobrima kulturno-istorijskog nasljeđa, kao dijelovima jedinstvene cjeline.
Predjeli prirodnih ljepota su manja prirodna ili kultivisana područja (značajni krajolici, vidikovci, park-šume i sl).
Član 27.
Opšti (strogi) rezervati prirode su predjeli izvorne prirode sa očuvanim ili u najvećoj mjeri očuvanim ekosistemima, kao i staništa endemnih i drugih rijetkih biljnih i životinjskih vrsta.
Posebni (specijalni) rezervati su predjeli u kojima je posebno izražena jedna ili nekoliko izuzetnih prirodnih vrijednosti koje treba štititi odnosno prirodnih procesa koje treba pratitiili usmjeravati.
Član 28.
Spomenici prirode su prirodna dobra geomorfološkog, geološkog, hidrološkog ili paleontološkog karaktera, pojedini primjerci biljnog svijeta, prostorno mali botanički ili zoološkilokaliteti specifičnih, ugroženih ili rijetkih odlika, svojstava ili oblika.
Memorijalna prirodna dobra su dobra žive ili nežive prirode sa ili bez spomen-obilježjavezanih za značajne istorijske događaje i ličnosti.
Spomenici oblikovane prirode su na parkovskiili drugi način oblikovane prirodne ili sađene šume (šume-parkovi, aleje, drvoredi, arboretumi, planinske i druge botaničke bašte i sl) i druge površine.
Ugrožene biljne i životinjske vrste su rijetke ili prorijeđene ili na drugi način ugrožene vrste samoniklih biljaka i slobodnih životinja,njihovi razvojni oblici,staništa i zajednice.
III – ZAŠTITA I KORIŠĆENJE DOBARA KULTURNO-ISTORIJSKOG I PRIRODNOG NASLJEĐA
Član 29.
Zaštita dobara kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa obuhvata prethodnu zaštitu i zaštitu.?
Član 30.
Pod prethodnom zaštitom podrazumijeva se evidentiranje i preduzimanje svih radnji i mjera koje imaju za cilj očuvanje u postojećem stanju nekretnina, pokretnih stvari i dijelova prirode, za koje se pretpostavlja da mogu imati svojstvodobra kulturno-istorijskog ili prirodnog nasljeđa,kao i sprečavanje svake radnje kojom bi se te nekretnine, pokretne stvari i dijelovi prirode uništili, oštetili ili otuđili.
Član 31.
Dužnost je društvenih pravnih, građanskih pravnih i fizičkih lica, koja na bilo koji način dođu u posjed nekretnine, pokretne stvari ilidijela prirode, za koje se može pretpostaviti da imaju svojstvo dobra kulturno-istorijskog ili prirodnog nasljeđa, da:
– odmah prijave nekretninu, pokretnu stvar ili dio prirode zavodu odnosno odgovarajućojorganizaciji za zaštitu, kao i opštinskom organu uprave nadležnom za poslove kulture (u daljem tekstu: opštinski organ uprave) i dostave podatke radi evidencije;
– čuvaju i održavaju nekretninu, pokretnu stvar ili dio prirode na mjestu, u položaju i stanju u kome je nađena;
– omoguće zavodu ili odgovarajućoj organizaciji za zaštitu, odnosno opštinskom organu uprave pregled nekretnine, pokretne stvari ili dijela prirode i uzimanje podataka za evidenciju i dokumentaciju o njima.
Član 32.
Zavodi i organizacije za zaštitu, u okviru svoje nadležnosti, obavještavaju lica iz prethodnog člana i nadležni opštinski organ uprave koje nekretnine, pokretne stvari i dijelovi prirode uživaju prethodnuzaštitu, radi preduzimanj odgovarajućih mjera za zaštitu u skladu sa ovim zakonom.
Član 33.
Zavodi, Zavod BiH i organizacije za zaštitu, u okviru svoje nadležnosti, evidentiraju, istražuju i vrednuju nekretnine, pokretne stvari i dijelove prirode koji uživaju prethodnu zaštitu.
Zavodi, Zavod BiH i organizacije za zaštitu, u okviru svoje nadležnosti, na osnovu izvršenogvrednovanja i kriterija za kategorizaciju, utvrđuju koja nekretnina, pokretna stvar i dio prirode koji uživa prethodnu zaštitu ima svojstvo dobra kulturno-istorijskog ili prirodnog nasljeđai predlažu nadležnoj skupštini opštine odnosno izvršnom organu skupštine opštine i Skupštini Socijalističke Republike Bosne i Hercegovine (u daljem tekstu: Skupština SRBiH) odnosno Izvršnom vijeću Skupštine SRBiH proglašenje tog dobra zaštićenim.
Član 34.
Predlog za proglašenje dobra kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa zaštićenim sadrži: naziv dobra;opis dobra sa osnovnom dokumentacijom; granice dobra sa površinom njegove neposredne okoline i odgovarajuće katastarske i zemljišno-knjižne podatke; kategoriju; mjere za zaštitu, korišćenje,uređenje i održavanje dobra sa osnovnim tehničkim i finansijskim pokazateljima; ime i prezime odnosno naziv imaoca dobra i kome bi dobro trebalo povjeriti na čuvanje.
Član 35.
Nadležni organi iz člana 33.stav 2. ovog zakona dužni su da razmotre predlog za proglašenje dobra kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa zaštićenim u roku od šest mjeseci od dana podnošenja predloga.
Član 36.
Skupština opštine, na predlog nadležnog zavoda, proglašava zaštićenim nepokretna dobra kultirno-istorijskog i prirodnog nasljeđa.
Izvršni organ skupštine opštine, na predlog nadležnog zavoda odnosno organizacije za zaštitu, proglašava zaštićenim pokretna dobra kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa.
Skupština SRBiH, na predlog Zavoda BiH odnosno organizacije za zaštitu koju je osnovala Socijalistička Republika Bosnai Hercegovina (u daljem tekstu: Republika), proglašava zaštićenim nepokretna dobra kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa od od posebnog značaja za Republiku.
Izvršno vijeće Skupštine SRBiH, na predlog Zavoda BiH odnosno organizacije za zaštitu koju je osnovala Republika; proglašava zaštićenim pokretna dobra kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa od posebnog značaja za Republiku.
Izvršno vijeće Skupštine SRBiH, na predlog organizacija iz predhodnog stava, proglašava zaštićenim šume i lovišta koja se u smislu ovog zakona smatraju dobrima prirodnog nasljeđa, izuzev nacionalnih parkova.
Proglašenje određenog područja nacionalnim parkom vrši se zakonom.
Član 37.
Ako se dobro kulturno-istorijskog ili prirodnog nasljeđa nalazi ili se odnosi na područje dvije ili više opština, proglašenje tog dobra zaštićenim vrše organi opština iz st.1. i 2. prethodnog člana.
Član 38.
U pripremi predloga za proglašenje dobra kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa zaštićenim u smislu člana 36. st 3, 4. i 5. ovog zakona, Zavod BiH i organizacije za zaštitu koju je osnovala Republika sarađuju sa zavodima odnosno organizacijama za zaštitu na čijem području se nalaze dobra kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa.
Član 39.
Akt o proglašenju dobra kulturno-istorijskogi prirodnog nasljeđa zaštićenim sadrži: naziv dobra; opis i granice dobra sa površinom neposredne okoline i pravom svojine;popis katastarskih čestica, odnosno odgovarajuće katastarske i zemljišno-knjižne podatke; kategoriju; mjere za zaštitu; korišćenje, održavanje; ime i prezime odnosno naziv imaoca dobra i kome se ono povjerava na čuvanje; izvore sredstava potrebnih za zaštitu, održavanje i uređenje dobra.
Član 40.
Na osnovu akta o proglašenju dobra kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđazaštićenim (u daljem tekstu: zaštićena dobra) ova dobra upisuju se u registar zaštićenih dobara kulturno-istorijskog nasljeđa, odnosno u registar zaštićenih dobara prirodnog nasljeđa (u daljem tekstu: registri zaštićenih dobara).
Član 41.
Na zaštićena dobra upisana u registar zaštićenih dobara stavlja se oznaka da su pod zaštitom.
Način stavljanja oznaka iz prethodnog stava utvrđuje Zavod BiH.
Član 42.
Registre zaštićenih dobara, u okviru svoje nadležnosti, vode zavodi i organizacije za zaštitu.
Organizacije za zaštitu koju je osnovalarepublika vodi registar zaštićenih dobara iz svoje oblasti za teritoriju Republike.
Centralni registar svih zaštićenihdobara za teritoriju Republike (u daljem tekstu: Centralni registar) vodi Zavod BiH.
Član 43.
Zavodi i organizacije za zaštitu koje vode registre zaštićenih dobara dužni su da dostave potrebne podatke o tim dobrima Zavodu BiH, radi upisa u Centralni registar.
Zavod BiH dužan je da ovjereni prepis dijela Centralnog registra dostavi zavodima i organizacijama za zaštitu, kao i sve promjene nastale u Centralnom registru.
Zavodi i organizacije za zaštitu dužni su da čuvaju ovjereni prepis dijela Centralnog registra.
Tehnička, fotodokumentacija i druga dokumentacija i evidencija o zaštićenim dobrima trajno se čuva i koristi u stručne i naučne svrhe u skladu sa samoupravnim opštim aktima zavoda, Zavoda BiH odnosno organizacije za zaštitu.
Član 44.
Zavod BiH vodi evidenciju zavoda, organizacija za zaštitu, kao i evidenciju građanskih pravnih i fizičkih lica koja posjeduju dobra kulturno-istorijskog ili prirodnog nasljeđa.
Član 45.
Propis o vođenju registra zaštićenih dobara i o postupku za brisanje zaštićenih dobara iz registra donosi predsjednikRepubličkog komiteta,po prethodno pribavljenom mišljenju Zavoda BiH.
Član 46.
Zaštićena dobra čuvaju se u svom izvornom,prirodnom ili zatečenom stanju, a ukoliko su izložena uticaju nepovoljnih prirodnih i drugih faktora, kao i svih ostalih bioloških, hemijskih i fizičkih oštećenja, istrebljenja, uništenja i propadanja koja mijenjaju njihova svojstva i izgledpreduzimaju se odgovarajuće mjere za zaštitu da se ugrožena dobra dovedu u prvobitno stanje, sačuvaju od daljnjeg propadanja ili revitaliziraju.
Član 47.
Na spomeniku kulture zabranjeno je izvođenje radova koji bi mogli da ugroze spomenik, kao i vršenje promjena koje bi mogle da naruše njegovu izvornosti bitna svojstva.
U spomeničkoj cjelini dozvoljene su samo one radnje koje neće prouzrokovati izmjenu bitnih svojstava zbog kojih je cjelina zaštićena.
U arheološkom lokalitetu nisu dozvoljene nikakve radnje osim arheoloških istraživanja koja provodi ovlašćena organizacija udruženog rada, po predhodno pribavljenom odobrenju Zavoda BiH.
Na spomen-obilježju nisu dozvoljene radnje koje bi mogle ugroziti njegova bitna svojstva,namjenu ili funkciju.
Oko spomenika kulture, spomeničke cjeline i spomen-obilježja utvrđuje se, po potrebi, zaštitnopodručje sa odgovarajućim mjerama za zaštitu.
Na građevinsko-arhitektonskim objektima kojisu uspostavljeni po pravilima istorijske restauracije i objektima savremenog stvaralaštva koji predstavljaju posebnu kulturnu, istorijsku ilinaučnu vrijednost nisu dozvoljene radnje koje bi ugrozilo svojstvo dobra zbog kojeg je to dobro zaštićeno.
Član 48.
U nacionalnom parku, memorijalnom području, parku prirode i predjelu prirodne ljepote zabranjene su sve radnje koje bi dovele do bitne promjene prirodnih i drugih vrijednosti i specifičnostipodručja u cjelini, a u njihovim dijelovima radnje koje nisu u skladu sa svojstvima,namjenom ili funkcijom tih dijelova.
U rezervatima prirode i na prirodnim znamenitostima i rijetkostima zabranjene su sve radnje i djelatnosti koje bi mogle poremetiti spontaniprirodni razvoj ili narušiti osnovna prirodna svojstva zbog kojih su zaštićeni.
Oko opšteg(strogog) rezervata prirode utvrđuje se jedno ili više zaštitnih područja sa odgovarajućim mjerama za zaštitu.
U posebnom (specijalnom)rezervatu prirode preduzimaju se mjere u cilju unapređenja vrijednosti odnosno potpomaganja procesa zbog kojih je rezervat zaštićen.
Član 49.
Ko prouzrokuje oštećenje na zaštićenom dobru dužan je pod nadzorom nadležnog zavoda da izvrši opravku oštećenog dobra ili da snosi troškove opravke.
Ko uništi zaštićeno dobro dužan je da naknadinjegovu vrijednost odnosno naknadi štetu nastalu uništenjem dobra.
Član 50.
U postupku izrade prostornih i urbanističkih planova u skladu sa propisima o prostornom uređenju, nadležni zavod odnosno Zavod BiH dužan je da dostavi stručni elaborat o zaštiti i korišćenju nepokretnih zaštićenih dobara, radi unošenja tih dobara u odgovarajuće prostorne planove.
Ako se na području za koje se donosi šumskoprivredna, lovnoprivredna i vodoprivredna osnova nalaze nepokretna zaštićena dobra prirodnog nasljeđa, ove osnove sadrže i mjere za zaštitu i korišćenje utvrđene aktom o proglašenju tih dobara zaštićenim.
Član 51.
Radovi na nepokretnim zaštićenim dobrima i nepokretnim dobrima kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđakoja uživaju predhodno zaštitu, kao i njihovoj bližoj okolini, kojima bi se neposredno ili posredno mogao mijenjati izgled svojstvo autentičnosti ili izvornost, mogu se izvoditi samo uz predhodnu saglasnost nadležnog zavoda odnosno Zavoda BiH.
Radovi na nepokretnim zaštićenim dobrima prirodnog nasljeđa izvode se u skladu sašumskoprivrednom, lovnoprivrednom i vodoprivredom osnovom.
Ukoliko osnove iz predhodnog stava nisu donesene ili ne sadrže mjere za zaštitu, radovi na ovim dobrima mogu se izvoditi samo uz predhodnu saglasnost nadležnog zavoda odnosnoZavoda BiH.
Član 52.
Ako se izvođač radova ne pridržava utvrđenih mjera za zaštitu, nadležni zavod odnosno Zavod BiH dužan je odmah pokrene postupak kod nadležnog inspekcijskogorgana za obustavljanje daljih radova dok ne budu obezbijeđeni uslovi za njihovo pravilno izvođenje.
Ukoliko se u toku izvođenja radova pojavi nepredviđena opasnost za zaštićeno dobro, nadležni zavod odnosno Zavod BiH može izmijeniti odnosno dopuniti mjere za zaštitu, o čemu odmah obavještava izvođača radova i organ uprave nadležan za poslove građana.
Član 53.
Kad izvođač građevinskih ili drugih radova naiđe na nekretnine, pokretne stvari ili njihove ostatke, kao i dijelove prirode za koje se možepretpostaviti da imaju svojstvo dobra kulturno-istorijskog ili prirodnog nasljeđa, o tome će obavijestiti nadležni zavod odnosno Zavod BiH koji je dužan da, u zavisnosti od vrijednosti dobara, predloži organu uprave nadležnom za poslove građenja donošenje rješenja o privremenoj ili trajnoj obustavi radova.
Član 54.
Investitor je dužan da prilikom izvođenja građevinskih i drugih radova obezbijedi sva potrebna sredstva za zaštitu dobra kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa koje bi tim radovima moglo biti ugroženo.
Član 55.
Za vršenje konzervatorskih i restauratorskih radova na nepokretnim zaštićenim dobrima i dobrima kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa koja uživaju prethodnuzaštitu, kao i njihove adaptacije i revitalizacije, potreban je prethodni stručni elaborat na koji daje saglasnost Zavod BiH za dobra prve i druge kategorije, odnosno nadležni zavod za dobra treće kategorije.
Za dalje saglasnosti iz prethodnog stava Zavod BiH prethodno pribavlja mišljenje nadležnog zavoda.
Član 56.
Pokretna dobra kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa koja uživaju prethodnu zaštitu i pokretna zaštićena dobra ne mogu se trajno iznositi u inostranstvo.
Izuzetno, dobra iz prethodnog stava mogu se trajno iznositi u inostranstvo uz odobrenje Republičkog komiteta.
Član 57.
Djela savremenog umjetničkog stvaralaštvamogu se trajno ili privremeno iznositi u inostranstvo samo uz odobrenje Zavoda BiH.
Član 58.
Pokretna zaštićena dobra mogu se, uz odobrenje Zavoda BiH, privremeno iznositi u inostranstvo u svrhu izlaganja, konzervacije,ekspertize i slično.
Ako se radi o pokretnim zaštićenim dobrima od posebnog značaja za Republiku, Zavod BiH pribavlja saglasnost Republičkog komiteta.
U odobrenju iz stava1. ovog člana određuje se rok u kome se zaštićena dobra moraju vratitiu zemlju.
Ako je zaštićeno dobro porijeklom iz druge socijalističke republike ili socijalističke autonomne pokrajine, prije izdavanja odobrenja za iznošenje u inostranstvo Zavod BiH pribaviće mišljenje nadležnog organa te republike odnosno pokrajine.
Član 59.
Arheološka i druga istraživanja dobara kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa mogu vršiti, u skladu sa programom svojih istraživanja, organizacije udruženog rada uz odobrenje Zavoda BiH.
Prije davanja odobrenja iz prethodnog stava Zavod BiH pribavlja mišljenje zavoda na čijem se području vrši istraživanje.
Naučno istraživanja dobara kulturno-istorijskog prirodnog nasljeđa mogu vršiti, u skladu sa programom svojih naučnih istraživanja, organizacije udruženog rada, kao i fizička lica uz odobrenje nadležnog zavoda odnosno organizacije za zaštitu.
Aktom o odobrenju iz st. 1. i 3. ovog člana utvrđuju se područje, obim, uslovi i mjere za zaštitu.
Član 60.
Protiv akta o odobrenju iz člana 58. stav 1. ovog zakona i st. 1. i 3. prethodnog člana može se izjaviti žalba Republičkom komitetu.
Član 61.
Organizacije udruženog rada i fizičko lice iz člana 59. st. 1. i 3. ovog zakona dužni su da u roku od šest mjeseci po završenim radovima dostave Zavodu BiH, nadležnom zavodu, odnosno organizaciji za zaštitu izvještaja o izvršenom istraživanju i dokumentacioni materijal o pronađenim nekretninama, pokretnim stvarima i lokalitetima.
Član 62.
Organizacija udruženog rada koja je vršila arheološka i druga istraživanja može radi naučne odbrane da zadrži pokretna dobra koja pronađe prilikom istraživanja najduže jednu godinu. Po isteku ovog roka organizacija je dužna da ta dobra preda odgovarajućem muzeju odnosno opštini na čijem području su nađena.
Član 63.
Ako se arheološka i druga istraživanja vrše protivno mjerama za zaštitu utvrđenim u aktu o odobrenju, Zavod BiH može privremeno obustaviti istraživanje u cilju obezbjeđenja pravilnogizvođenja radova, a u slučaju neposredne opasnosti po iskopine može oduzeti dato odobrenje.
Član 64.
Organizacija udruženog rada koja vrši arheološka i druga istraživanja dužna je konzervirati, odnosno sačuvati od oštećenja sve nekretnine pokretne stvari ili dijelove prirode otkrivene prilikom iskopavanja za koje se pretpostavlja da mogu imati svojstvo dobra kulturno-istorijskog ili prirodnog nasljeđa, kao i arheološki lokalitet na kome su otkrivena.
Član 65.
Zaštićena dobra mogu se koristiti pod uslovom da se ne oštećuju i da se ne umanjuje njihova autentičnost i vrijednost.
Zaštićena dobra mogu se koristiti prvenstveno za:
– zadovoljavanje obrazovno-vaspitnih, kulturnih i naučnih potreba radnih ljudi i građana;
– potrebe društveno-političkih organizacija, organizacija udruženog rada i drugih organizacija i zajednica;
– potrebe privrede, ako su postupkom revitalizacije za to prilagođena.
Član 66.
Bliže uslove pod kojima se zaštićena dobra mogu koristiti i način korišćenja utvrđuju zavodi, Zavod BiH odnosno organizacije za zaštitu, u okviru svoje nadležnosti.
Zavodi, Zavod BiH i organizacije za zaštitu dužne su da učine dostupnim javnosti uslove i način korišćenja zaštićenih dobara.
Član 67.
Nepokretna zaštićena dobra mogu se postupkom revitalizacije i restauracije prilagoditi savremenim potrebama i namjenama za:
– kulturno-umjetničke i naučne djelatnosti (biblioteke, muzeje, stalne i povremene izložbe i sl);
– obrazovno –vaspitne djelatnosti (organizovanje predavanja, drugih pogodnih oblika obrazovno-vaspitne djelatnosti i sl);
– ugostiteljske, turističke i druge djelatnosti.
Član 68.
Pokretna zaštićena dobra čiji su imaoci društvena pravna, građanska pravna ili fizička lica mogu se koristiti za :
– sistematska izlaganja u vidu organizovanja stalnih i povremenih postavki i pokretnih izložbi;
– vaspitno-obrazovne svrhe;
– naučnu odbranu davanjem na korišćenje naučnim radnicima;
– turističko-propagandne svrhe.
Član 69.
Zaštićena dobra koja nisu javno izložena, a čuvaju se depoima, mogu se dati na privremeno korišćenje naučnim radnicima, zainteresovanim organizacijama, kao i drugim društvenim pravnim, građanskim pravnim i fizičkim licima, ukoliko je to uređeno posebnim propisima odnosno samoupravnim opštim aktima zavoda, Zavod BiH odnosno organizacije za zaštitu.
IV – PRAVA I OBAVEZE IMALACA ZAŠTIĆENIH DOBARA
Član 70.
Imalac zaštićenog dobra, u smislu ovog zakona jeste društveno pravno, građansko pravo i fizičko lice koje po bilo kom osnovu posjeduje ovo dobro.
Član 71.
Imalac zaštićenog dobra ima pravo:
– da zaštićeno dobro koristi u skladu sa utvrđenim mjerama za zaštitu;
– da od zavoda, Zavoda BiH odnosno organizacije za zaštitu traži potrebna uputstva, stručnu i tehničku pomoć za pravilno održavanje zaštićenog dobra ili za uklanjanje nastalih štetnih posljedica za koje nije odgovoran i da traži materijalnu pomoć za izvršavanje određenih mjera za zaštitu;
– da traži da se zaštićeno dobro bez naknade stručno pregleda od strane zavoda, Zavoda, BiH odnosno organizacije za zaštitu;
– na pravičnu naknadu za zabranu korišćenja ili ograničenja zaštićenog dobra;
– na naknadu banrednih troškova;
– da koristi povlastice u skladu sa posebnim zakonom.
Član 72.
Imalac zaštićenog dobra dužan je da dobro brižljivo čuva i održava u skladu sa odredbama ovog zakona, kao i da obavještava nadležni zavod, Zavod BiH odnosno organizaciju za zaštitu o svim nastalim promjenama koje mogu bitno umanjiti ili narušiti svojstvo tog dobra.
Član 73.
Imalac zaštićenog dobra ne smije koristiti i upotrebljavati dobro i njegovu neposrednu okolinu u svrhe koje nisu u skladu sa njegovom prirodom, namjenom i značajem, ili ga koristiti na način koji može dovesti do njegovog oštećenja.
Član 74.
Imalac zaštićenog dobra dužan je da dopusti istraživanje i proučavanje na dobru u naučne i kulturno-istorijske svrhe organizacije udruženog rada ili fizičkom licu, ako za to imaju odobrenje nadležnog zavoda, Zavoda BiH, odnosno organizacije za zaštitu.
U koliko bi istraživanje i proučavanje u smislu predhodnog stava nanijelo imaocu zaštićenog dobra štetu ili prouzrokovalo troškove, organizacija udruženog rada i fizičkog lica koji vrše istraživanje i proučavanje dužni su da imaocu plate odgovarajuću naknadu.
Član 75.
Pored obaveza iz predhodnog člana, imalac pokretnog zaštićenog dobra dužan je da uz odobrenje nadležnog zavoda, Zavoda BiH odnosno organizacije za zaštitu ustupi to dobro radi izlaganja na izložbama koje su od posebnog značaja za prezentaciju kulturno-istorijskog nasljeđa.
Zaštićeno dobro ustupljeno na osnovu prethodnog stava vratiće se imaocu najkasnije u roku od šest mjeseci, računajući od dana preuzimanja zaštićenog dobra radi izlaganja.
Ako imalac zaštićenog dobra odbije da ustupi zaštićeno dobro za izlaganje, 敯rganizator izložbe može da u skladu 3a stavom 1. ovog člana u postupku kod nadležnog redovnog suda traži ustupanje zaštićenog dobra.
Ako se imaocu zaštićenog dobra ustupanjem tog dobra za izlaganje umanji prihod ili materijalna korist koju ima od dobra, organizator izložbe dužan je da mu da odgovarajuću naknadu.
Član 76.
Troškove tekućeg održavanja i čuvanja zaštićenog dobra i provođenje mjere za zaštitu snosi imalac dobra.
Ako održavanje zaštićenog dobra zahtijeva vanredne troškove koji premašujuprihode ili druge materijalne koristi koje imalac ima od zaštićenog dobra, imalac zaštićenog dobra nije dužan da snosi te vanredne troškove i može zahtijevati da ove troškove snosi zavod, Zavod BiH, organizacija za zaštitu, odnosno društveno-politička zajednica.
Visina ovih troškova utvrđuje se sporazumno između imaoca zaštićenog dobra i nadležnog zavoda, Zavod BiH, organizacije za zaštitu, odnosno dtuštveno-političke zajednice.
Član 77.
Ako imalac zaštićenog dobra blagovremeno ne izvrši mjere za zaštitu, zavod, Zavod BiH, odnosno organizacija za zaštitu opomenuće ga i odrediti rok u kome je dužan izvršiti mjere za zaštitu.
Ako imalac zaštićenog dobra ni poslije opomene ne izvrši mjere za zaštitu, izvršiće ih zavod, Zavod BiH odnosno organizacija za zaštitu, na trošak imaoca.
Član 78.
Imalac zaštićenog dobra dužan je da svaku namjeru premještanja dobra prijavi nadležnom zavodu odnosno organizaciji za zaštitu na čijem se području nalazi dobro, najkasnije 30 dana prije premještanja .
Zavod odnosno organizacija za zaštitu može zabraniti premještanje zaštićenog dobra, ako utvrdi da bi se time dobro moglo oštetiti ili ako postoji poseban razlog da se dobro ne premješta.
Član 79.
Zaštićena dobra u društvenoj svojini ne mogu se otuđiti fizičkom ili građanskom pravnom licu.
Član 80.
Nepokretna zaštićena dobra na kojima postoji pravo svojine mogu se, ako je to u opštem interesu,uz pravičnu naknadu ekeproprisati po odredbama Zakona o eksproprijaciji (>> Službeni list SRBiH<<, broj 19/77).
Član 81.
Pravo svojina na zaštićenom dobru može se ograničiti ako to zahtjeva opšti interes.
Postojanje opšteg interesa iz prethodnog stava utvrđuje skupština društveno-političke zajednice, po prethodno pribavljenom mišljenju nadležnog zavoda, Zavoda BiH odnosno organizacije za zaštitu.
Član 82.
Ako se mjerama za zaštitu ograničava korišćenje zaštićenog dobra, društveno-politička zajednica je dužna da naknadi vlasniku štetu koja bi nastala tim ograničenjem.
Visina štete utvrđuje se sporazumno.
U slučaju spora visinu štete utvrđuje nadležni redovni sud.
Član 83.
Imalac zaštićenog dobra ima pravo da dobro proda.
Pravo preče kupovine zaštićenog dobra ima opština na čijem se području to dobro nalazi.
Član 84.
Imalac zaštićenog dobra koji namjerava da dobro proda dužan je da ga ponudi opštini na čijem području se nalazi zaštićeno dobro i obavijesti je o uslovima prodaje.
Opština je dužna da, po predhodno pribavljenom mišljenju zavoda odnosno organizacije za zaštitu, u roku od 60 dana obavijesti imaoca da li prihvata ponudu. Ako u ovom roku imalac ne bude obaviješten smatraće se da ponuda nije prihvaćena.
Član 85.
U slučaju prodaje zaštićenog dobra u svojini građana za čije su održavanje, opravku, konzervaciju ili restauraciju uložena društvena sredstva, imalac zaštićenog dobra dužan je da naknadi davaocu tih sredstava iznos za koji se usljed ulaganja povećala vrijednost zaštićenog dobra.
V – ZAVODI I ZAVOD BiH
Član 86.
Zavod može osnovati društveno-politička zajednica, organizacija udruženog rada i samoupravna interesna zajednica kulture.
Zavod mogu osnovati i više osnivača zajedno.
Međusobna prava i obaveze osnivača iz prethodnog stava uređuju se samoupravnim sporazumom.
Član 87.
Prije donošenja akta o osnivanju zavoda osnivač je dužan da izradi elaborat o društvenoj i ekonomskoj opravdanosti osnivanja zavoda.
Prije usvajanja elaborata iz prethodnog stava osnivač je dužan da pribavi mišljenje skupštine društveno-političke zajednice i saglasnost samoupravne interesne zajednice kulture sa područja na kome će zavod djelovati o opravdanosti osnivanja zavoda.
Član 88.
Zavod se može osnovati i početi sa radom odnosno vršiti djelatnost zaštite dobara kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa ako su, pored opštih uslova za osnivanje organizacije udruženog rada, ispunjeni i posebni uslovi, i to:
– obezbjeđena tehnička oprema za konzervaciju, restauraciju i dokumentaciju;
– obezbjeđeni kadrovi: arhitekt, arheolog, istoričarumjetnosti, istoričar, etnolog i stručnjak za zaštitu prirodnog nasljeđa.
Zavod BiH može vršiti djelatnosti zaštite dobara kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa ako ima:
– odgovarajuće prostorije za arhitektonski atelje, restauratorski atelje, fotoatelje, biblioteku, dokumentaciju i radne prostorije za stručne i druge radnike;
– tehničku opremu za konzervaciju, restauraciju i dokumentaciju;
– kadrove: arheologa, arhitektu, istoričara umjetnosti, istoričara etnologa, slikara-restauratora, biologa, geografa, šumskog inženjera, diplomiranog pravnika, orjentalistu i dokumentaristu.
Član 89.
Zavod može početi sa radom odnosno vršiti djelatnost zaštite dobara kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa kada Republički komitet utvrdi da su ispunjeni uslovi za početak rada odnosnoza vršenje djelatnosti zaštite.
Zahtjev za utvrđivanje postojanja uslova za početak rada zavoda podnosi osnivač na čijem će području biti sjednište zavoda.
Član 91.
Pored poslova utvrđenih ovim zakonom, zavod naročito:
– utvrđuje mjere za zaštitu i korišćenje dobara kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa koja se nalaze na području na kojemdjeluje zavod, s tim što za dobra prve i druge kategorije prethodno pribavlja saglasnost Zavoda BiH:
– izrađuje elaborat i projekte u cilju čuvanja, održavanja i korišćenja zaštićenih dobara na koje saglasnost daje Zavod BiH za dobra prve i druge kategorije, a u slučaju potrebe izvodi takve radove, ako ispunjava uslove utvrđene propisima o prostornom uređenju;
– stara se primjeni savremenih metoda zaštite;
– pruža stručnu pomoć imaocima zaštićenik dobara;
– vrši propagandu i populerizaciju kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa, objavljuje publikacije o ovom nasljeđu i rezultatima rada na njegovoj zaštiti;
– organizuje predavanja, izložbe i druge pogodne oblike kulturno-obrazovne djelatnosti.
Član 92.
Pored poslova utvrđenih ovim zakonom, Zavod BiH naročito:
– vrši stručni nadzor nad radom zavoda i stara se o jedinstvenoj primjeni kriterija za kategorizaciju i o postupku za kategorizaciju dobara kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa;
– radi na obrazovanju i usavršavanju stručnih kadrova u zavodima;
– prati i proučava stanje u oblasti zaštite korišćenja kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa u Republici i priprema informativno-anlitičke materijale radi daljeg razvoja i unapređenja te oblasti;
– bavi se naučnoistraživačkim radom u oblasti zaštite i korišćenja kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa;
– organizuje razne oblike razmjene iskustva i saradnje sa ostalim zavodima i koordinira poslove međusobne, međurepubličko-pokrajinske i međunarodne saradnje.
Zavod BiH može da obavlja i poslove iz predthodnog člana, ako su mu ti poslovi povjereni u smislu člana 17. stav 1. ovog zakona.
Član 93.
Osnivač može ukinuti zavod ako ne ispunjava zadatke radi kojih je osnovan ili ako ne ispunjava uslove propisane ovim zakonom.
Ako organizacija za zaštitu odnosno organizacija udruženog rada koja je u smislu člana 17. ovog zakona povjereno obavljanje poslova zaštite ne izvršava te poslove, skupština opštine može joj oduzeti pravo na vršenje tih poslova.
Član 94.
Kada Republički komitet utvrdi da zavod ne ispunjava uslove za rad koji su propisani, odrediće rok u kojem je osnivač dužan ukloniti utvrđene nedostatke. Ukoliko nedostaci ne budu otklonjeni u određenom roku, predložitće osnivaču ukidanje zavoda.
Akt o ukidanju zavoda donosi osnivač, uz prethodno pribavljeno mišljenje radnika zavoda.
Ako osnivač ne donese akt o ukidanju zavoda u roku od tri mjeseca od dana podnošenja predloga, o ukidanju odlučuje skupština opštinena čijem području je sjedište zavoda.
Član 95.
Na osnivanje i rad zavoda i Zavoda BiH primjenjuju se propisi o organizacijama udruženog rada, ako ovim zakonom nije drukčije određeno.
Na osnivanje i rad organizacije za zaštitu primjenjuju se propisi o organizacijama udruženog rada, posebni kojima se utvrđuje njihova djelatnost i odredbe ovog zakona koje se odnose na zaštitu i korišćenje dobara kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa.
Član 96.
Zavodi, Zavod BiH i organizacije za zaštitu mogu da međusobno razmjenjuju i ustupaju zaštićena dobra koja čuvaju u cilju obrazovanja cjelina, fondovi ili zbirki u skladu sa svojim samoupravnim opštim aktima.
Član 97.
Na organizaciju udruženog rada kojoj skupština opštine u smislu člana 17. stav 2. ovog zakona povjeri obavljanje poslova zavoda primjenjuju se odredbe ovog zakona koje se odnose na zavod.
Član 98.
U upravljanju poslovima od posebnog društvenog interesa u zavodu i Zavodu BiH učestvujui predstavnici osnivača, zainteresovanihorganizacija rada iz oblasti privrednih i drugih djelatnosti i društveno-političkih organizacija (u daljem tekstu:predstavnici društvene zajednice).
Statutom ili drugimsamoupravnim opštim aktom zavoda i Zavoda BiH određuju se zainteresovani organi i organizacije, kao i broj članova koje oni imaju odnosno delegiraju u odgovarajući organ upravljanja.
Član 99.
Poslovi u čijem upravljanju učestvuju predstavnici društvene zajednice su naročito:
– praćenje i razmatranje rada zavoda i utvrđivanje smjernica za njegov rad;
– donošenje godišnjih, srednjoročnih i dugoročnih programa, planova rada i razvoja zavoda;
– utvrđivanje osnovne namjene korišćenja sredstava i osnovnih uslova sticanja dohotka i poslovanja;
– utvrđivanje predloga za proglašenje dobara kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa zaštićenim;
– donošenje odluke o preduzimanju posebnih konzervatorskih, restauratorskih i drugih mjera za zaštitu;
– odlučivanje o stvaranju stalnih ili povremenih izložbi, kao i drugim oblicima upoznavanja javnosti o kulturno- istorijskom i prirodnom nasljeđu;
– odlučivanje o davanju saglasnosti na razmjenu pokretnih zaštićenih dobara;
– razmatranje izvještaja o izvršenju planova i programa zaštite;
– utvrđivanje predloga statuta;
– imenovanje i razrješenje inokosnog odnosno predsjednika kolegijalnog poslovodnog organa.
Član 100.
Pored poslova iz prethodnog člana, predstavnici društvene zajednice u Zavodu BiH učestvuju, i u :
– odlučivanju o podnošenju predloga Skupštine SRBiH, odnosno Izvršnom vijeću Skupštine SRBiH za proglašenje zaštićenim pojedinih dobara kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa od posebnog značaja za Republiku;
– odlučivanju o podnošenju predloga u postupku eksproprijacije dobara kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa ili prenosa prava njihovog korišćenja;
– odlučivanju o davanju odobrenja za privremeno iznošenje zaštićenih dobara u inostranstvo u skladu sa članom 58. stav 1. ovog zakona;
– davanju saglasnosti utvrđenih u članu 91. sl. 1. i 2. ovog zakona.
Član 101.
Za inokosnog odnosno predsjednika kolegijalnog organa zavoda i Zavoda BiH može biti imenovano lice koje ima visoku školsku spremu i koje ispunjava druge uslove utvrđene statutom zavoda odnosno Zavoda BiH.
Inokosnog odnosno predsjednika kolegijalnog poslovodnog organa zavoda imenuje organ upravljanja uz saglasnost osnivača.
Izvršno vijeće Skupštine SRBiH daje saglasnost na imenovanje inokosnogodnosno predsjednika kolegijalnog poslovodnogorgana Zavoda BiH.
Član 102.
Na odredbe statuta zavoda koje se odnose na ostvarivanje posebnog društvenog interesa, na organizaciju, kao i na uslove i postupak imenovanja i razrješenja inokosnog odnosno predsjednika kolegijalnog poslovodnog organa saglasnost daje skupština opštine na čijem je području sjedište zavoda.
Na odredbe statuta Zavoda BiH iz prethodnog stava saglasnost daje Skupština SRBiH.
Član 103.
Ukupan prihod za ostvarivanje zadataka zavoda i Zavoda BiH obezbjeđuje se:
– slobodnom razmjenom rada neposredno ili preko, odnosno u okviru samoupravne interesne zajednice kulture;
– iz budžeta društveno-političke zajednice za određene poslove i zadatke;
– iz drugih izvora.
Član 104.
Nadzor nad zakonitošću rada zavoda vrši opštinski organ uprave nadležan za poslove kulture na čijem području je sjedište zavoda.
Nadzor nad zakonitošću rada Zavoda BiH vrši Republički komitet.
VI – KAZNENE ODREDBE
Član 105.
Nivčanom kaznom od 20.000 do 100.000 dinara kaznit će se prekršaj zavod, Zavod BiH odnosno organizacija za zaštitu, ako:
1. ne preduzme mjere za zaštitu na dobru kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa koje uživa prethodnu zaštitu (član 30);
2. ne vodi registre zaštićenih dobara (član 42. stav 1);
3. ne vodi registar zaštićenih dobara iz svoje oblasti za teritoriju Republike (član 42. stav 2);
4. ne vodi Centralni registar za teritoriju Republike (član 42. stav 3);
5. ne dostavi potrebne podatke Zavodu BiH o zaštićenim dobrima radi upisa u Centralni registar (član 43. stav 1);
6. ne dostavi ovjereni prepis dijela Centralnog registra zavodima i organizacijama za zaštitu kao i sve promjene nastale u Centralnom registru (član 43.stav 2);
7. ne učini dostupnim javnosti uslove i način korišćenja zaštićenih dobara (član 66. stav 2).
Za prekršaj iz prethodnog stava kazniće se i odgovorno lice u zavodu, Zavodu BiH odnosno organizaciji za zaštitu novčanom kaznom od 3.000do 20.000 dinara.
Član 106.
Novčanom kaznom od 10.000 do 80.000 dinara kazniće se za prekršaj organizacija urruženog rada, ako:
1. vrši arheološka i druga istraživanja dobara kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa bez odobrenja Zavoda BiH (član 59. stav 1);
2. vrši naučna istraživanja dobara kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa bez odobrenja nadležnog zavoda odnosno organizacije za zaštitu (član 59. stav 3);
3. ne obezbijedi mjere za zaštitu utvrđene aktom o odobrenju (član 59. stav 4);
4. u propisanom roku ne dostavi izvještaj zavodu BiH, nadležnom zavodu odnosno organizacijiza zaštitu o izvršenom istraživanju i dokumentacioni materijal o pronađenim nekretninama, pokretnim stvarima i lokalitetima (član 61);
5. po isteku roka od jedne godine ne preda odgovarajućem muzejuodnosno opštini pokretna dobra koja pronađe prilikom arheoloških i drugih istraživanja (član 62);
6. ne konzervira, odnosno ne sačuva od oštećenja nekretnine, pokretne stvari ili dijelove prirode za koje se pretpostavlja da imaju svojstvo dobra kulturno-istorijskog ili prirodnog nasljeđa koja su otkrivena prilikom iskopavanja, kao i arheološki lokalitet na kome su otkriveni (član 64).
Za prekršaj iz prethodnog stava kazniće se i odgovorno lice u organizaciji udruženog rada novčanom kaznom od 2.000 do 20.000 dinara.
Za prekršaj iz stava 1. tač. 2, 3. i 4. ovog člana kazniće se fizičko lice novčanom kaznom od 2.000 do 20.000 dinara.
Član 107.
Novčanom kaznom od 10.000 do 70.000 dinara kazniće se za prekršaj investitora – društveno pravno lice ako ne obezbijedi sredstva za zaštitudobara kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa koje bi tim radovima moglo biti ugroženo (član 54).
Za prekršaj iz prethodnog stava kazniće se i odgovorno lice investitora novčanom kaznom od 1.000 do 20.000 dinara.
Član 108.
Novčanom kaznom od 5.000 do 50.000dinara kazniće se za prekršaj društvenopravno, odnosno građansko pravno lice, ako:
1. ne prijavi nekretninu, pokretnu stvar ili dio prirode i na dostavi podatke radi evidencije (član 31. alineja 1);
2. ne čuva i ne održava nekretninu, pokretnu stvar ili dio prirode na mjestu, u položaju i stanju u kome su nađene (član 31. alineja 2);
3. onemogući zavodu ili odgovarajućoj organizaciji za zaštitu odnosno opštinskom organu uprave pregled nekretnine, pokretne stvari ili dijela prirode i uzimanje podataka za evidenciju i dokumentaciju o njima (član 31. alineja 3);
4. izvodi radove na spomeniku kulture, spomeničkoj cjelini, lokalitetu i spomen-obilježju suprotno član 47. ovog zakona;
5. postupa suprotno članu 48. ovog zakona;
6. u smislu člana 51. st. 1. i 3. ovog zakona izvodi radove na nepokretnim zaštićenim dobrima i nepokretnim dobrima kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa koja uživaju prethodnu zaštitu ili njihovoj bližoj okolini bez saglasnosti zavoda odnosno Zavoda BiH;
7. trajno ili privremeno iznesu u inostranstvo djela savremenog stvaralaštva bez odobrenja Zavoda BiH (član 57);
8. bez odobrenja Zavoda BiH iznese u inostranstvo pokretno zaštićeno dobro, odnosno ako u određenom roku to zaštićeno dobro ne vrati u zemlju (član 58. st. 1. i 3);
9. ne čuva i ne održava zaštićeno dobro u skladu sa ovim zakonom i ne obavijesti nadležni zavod. Zavod BiH odnosno organizaciju za zaštitu o svim nastalim promjenama na dobru koje mogu bitno umanjiti ili narušiti svojstvo dobra (član 72);
10. koristi i upotrebljava zaštićeno dobro suprotno članu 78. ovog zakona;
11. ne dopustiti istraživanje i proučavanje na zaštićenom dobru u naučne i kultirno istorijske svrhe organizaciju udruženog rada ili fizičkom licu koji imaju za to odobrenje nadležnog zavoda, zavoda BiH odnosno organizacije za zaštitu (član 74. stav 1);
12. ne ustupi zaštićeno dobro radi izlaganja na izložbama koje su od posebnog značaja za prezentaciju kulturno-istorijskog nasljeđa (član 75. stav 1);
13. u propisanom roku ne prijavi namjeru premještanja zaštićenog dobra (član 78. stav 1);
14. ne ponudi skupštini opštine zaštićeno dobro na prodaju i ne obavijesti je o uslovima prodaje (član 84. stav 1).
Za prekršaj iz prethodnog stava kazniće se i odgovorno lice u drušvenom pravnom licu novčanom kaznom od 1.000 do 15.000 dinara.
Za prekršaj iz stava 1. ovog člana kazniće se i fizičko lice novčanom kaznom od 1.000 do 15.000 dinara.
Član 109.
Novčanom kaznom od 2.000 do 20.000 dinara kazniće se za prekršaj zavod, ako otpočne rad odnosno vrši djelatnost zaštite dobara kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa bez rješenja Republičkog komiteta (član90. stav1).
Za prekršaj iz prethodnog stava kazniće se i odgovorno lice u zavodu novčanom kaznom od 2.000 do 10.000 dinara.
VII PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE
Član 110.
Dobra kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa, stavljena pod zaštitu po propisima koji su važili do stupanja na snagu ovog zakona, smatraju se zaštićenim dok se ne izvrši njihova kategorizacija po odredbama ovog zakona.
Član 111.
Zavodi, Zavod BiH i organizacije za zaštitu dužne su u skladu sa članom 33. stav 2. ovog zakona da prelože skupštini nadležne društveno-političke zajednice odnosno njenom izvršnom organu proglašenje nepokretnih dobara kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa zaštićenim u roku od tri godine, a pokretnih u roku od dvije godine od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Član 112.
Zavodi, Zavod BiH i organizacije za zaštitu dužne su da usklade svoju organizaciju i poslovanje sa odredbama ovog zakona u roku od jedne godine od dana njegovog stupanja na snagu.
Član 113.
Zavod za zaštitu spomenika kulture, prirodnih znamenitosti i rijetkosti Bosne i hercegovine nastavlja rad po odredbama ovog zakona pod nazivom:Zavod za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa Bosne i Hercegovine.
Član 114.
Republički komitet donijeće propis iz člana 15. ovog zakona u roku od šest mjeseci od dana njegovog stupanja na snagu.
Predsjednik Republičkog komiteta donijeće propis iz člana 45. ovog zakona u roku iz prethodnog stava.
Član 115.
Do donošenja propisa iz člana 45. ovog zakona primjenjivaće se Pravilnik o vođenju registra i postupku za brisanje iz registra zaštićenih objekata kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa (>>Službeni list SRBiH<<, broj 1/79).
Član 116.
Stupanjem na snaguovog zakona prestaje da važi Zakon o zaštiti i korišćenju kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa (>>Službeni list SRBiH, broj 3/78).
Član 117.
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u >>Službenom listu SRBiH<<.
Službeni List Socijalističke Republike Bosne i Hercegovine, godina XLI, broj 20 od 16. jula 1985. godine.